روند خالص سازی مجلس از اول انقلاب تاکنون
سیاسی: به گزارش سیاسی، حکایت مجلس مشروطه و عدالتخانه در ایران از همان ابتدا برای نظام سلطانی قاجار و جامعه ی استبداد زده ی ایران آن قدر غریب می نمود که هنوز از پس قبول بی زحمت آن در ابتدا و صدور فرمان مشروطیت، نیت خیر پشت حکم ملوکانه ی مظفرالدین شاه را باور نداشته و نداریم و او را شاه ضعیف و بیمار می خوانیم و گویی همان روش محمدعلی شاهی را برای به توپ بستن مجلس بعنوان یک خالص سازی سخت و خشن، بیشتر باور می داریم.
حسام الدین اسلاملو: خالص سازی و برادران خالص ساز بااینکه عنوان تازه ای از طرف علی لاریجانی رئیس سابق مجلس برای خطاب قرار دادن مدافعان مهندسی انتخابات است که با ردصلاحیت گسترده و نظارت استصوابی بدین کار مبادرت می ورزند اما نگاهی کوتاه و گذارا به انتخابات های مجلس از پس پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون نشان میدهد بغیر از نام و عنوان خالص ساز، راه و رسم و روش آن همیشه وجود داشته و با قوت و ضعف در هر دوره گروهی از یاران روز گذشته و انقلابیون سابق را از قطار نظام سیاسی بعد از انقلاب پیاده کرده و سپس باردیگر از دل گروه باقی مانده که پنداشته می شد خالص شده است، باز یک دوگانگی تازه به وجود آمده است.
انتخابات مجلس اول
در انتخابات اولین مجلس بعد از انقلاب بااینکه فقط این امر بدیهی اعلام رسمی شده بود که حضور وابستگان به ساواک و رژیم پهلوی ممنوعست اما در عمل وزارت کشور از حضور برخی اعضای شاخص حزب توده و فدایی خلق نیز جلوگیری به عمل آورد تا این دو دسته نخستین همرزمان روز گذشته از میان انقلابیون مخالف شاه باشند که تصفیه می شوند. با آنکه در این مقطع هنوز شورای نگهبان هم تشکیل نشده بود و ملاک وزارت وقت کشور فقط و فقط شهرت افراد بوده است.
انتخابات مجلس دوم
پیاده کردن همراهان انقلابی که مقابل شاه بود در حقیقت از انتخابات بطور جدی این مجلس شروع شد. نامزدهای جبهه ملی، حزب توده، چریک های فدایی، افراد نزدیک به مجاهدین(منافقین) و گروههای موسوم به ملی مذهبی و افراد شاخص نهضت آزادی مثل مهدی بازرگان، یدالله سحابی، عزت الله سحابی و... همچون ی رد صلاحیت شدگان بودند.
حذف نهضت آزادی، سبب ظهور دو طیف چپ مذهبی و راست مذهبی در مجلس سوم شد.
انتخابات مجلس سوم
در این انتخابات، وزارت کشور از شرکت نامزدهای نهضت آزادی در انتخابات ممانعت به عمل آورد. در این مجلس با آنکه به خیال ایجاد یکدستی پدید آمده بود، باز هم از دل حزب جمهوری اسلامی به عنوان پیروز میدان رقابت بر سر قدرت سیاسی با دیگر انقلابیون، یک دوئیت تازه زاده شد و دو طیف روحانیون مبارز و روحانیت مبارز رویاروی هم تقابل یافتند.
انتخابات مجلس چهارم
در این انتخابات حتی خیلی از نمایندگان مجلس سوم از طیف چپ مذهبی جزو ردصلاحیت شده ها بودند. هادی خامنه ای، هادی غفاری، ابراهیم اصغرزاده و بهزاد نبوی از آن جمله اند. برای اولین بار شورای نگهبان «نظارت استصوابی» را باب کرد و ۸۰ نفر از نامزدهای طیف چپ مذهبی رد صلاحیت شدند.۴۰ نماینده مجلس رد شدند و جناح چپ اسلامی از قدرت حذف شد. شروع جدایی جناح هاشمی رفسنجانی از راست سنتی از همین جا آغاز شد.
انتخابات مجلس پنجم
مجمع روحانیون مبارز و طیف چپ مذهبی در اعتراض به رد صلاحیت گسترده شورای نگهبان از ارائه لیست انتخاباتی خودداری کرد و رقابت تنها میان جامعه روحانیت مبارز و گروههای پیرو خط امام و حزب تازه تأسیس کارگزاران سازندگی بود. کارد به استخوان چپ اسلامی رسید و کاندیدای مجمع روحانیون مبارز هم کنار گذاشته شدند.
انتخابات مجلس ششم
در این انتخابات به خاطر وجود دولت اصلاحات، فضای سیاسی بازتر شد و روند تایید صلاحیت ها دگرگونه بود. فضای بعد از دوم خرداد تاثیر مثبت خودرا گذاشت و تایید صلاحیت همه نامزدهای اصلاح طلب و برخی ملی مذهبی ها سبب تصاحب اکثریت کرسی های مجلس توسط آنان شد.
هرچند با وجود تاثیرات مثبت وزارت کشور اصلاحات و دولت خاتمی بر این انتخابات، باز هم جریان خالص ساز بطور کامل بی اثر نشد. برای مثال ابطال آرا علیرضا رجایی تنها نامزد تایید شده ملی مذهبی و جایگزین شدن حداد عادل با او از موارد نادر و عجیب این انتخابات برشمرده شده است.
انتخابات مجلس هفتم
رد صلاحیت اکثریت نمایندگان اصلاح طلب مجلس ششم توسط شورای نگهبان آغازگر اعتراض حدود ۱۴۰ نماینده مجلس دوره ششم بود. طوری که بعد از انتخابات مجلس هفتم، فراکسیون اقلیت مجلس ششم در مجلس هفتم اکثریت یافت.
مجلس هفتم یکدست به جناح راست با نام جدید اصولگرایان رسید و البته آغازی بر بروز اختلاف ها و انحراف هایی تازه شد!
انتخابات مجلس هشتم
با ردصلاحیت اصلاح طلبان در این انتخابات بااینکه اصولگرایان اکثریت کرسی های مجلس را از آن خود کردند اما مستقل ها و اصلاح طلبان نیز در جایگاه دوم و سوم قرار گرفتند.
تغییرات هیئت رییسه مجلس نماد تحول در جریان اصولگرا بود. لاریجانی جایگزین حدادعادل و رئیس مجلس شد.
انتخابات مجلس نهم
با رد صلاحیت نامزدهای طیف های اصلاح طلب، بیشتر اصلاح طلبان در انتخابات مشارکت نکردند بااینکه حزب مردم سالاری شرکت و 20 کرسی را از آن اصلاح طلبان کرد و باقی صندلی های مجلس از آن اصولگرایان شد.
برای اولین بار جبهه تازه تاسیس پایداری با حمایت رئیس جمهور وقت صاحب 64 کرسی شد.
انتخابات مجلس دهم
در این انتخابات با وجود ردصلاحیت اصلاح طلبان شاخص، آنان توانستند با ارائه لیستی از اصولگرایان میانه رو، اصلاح طلبان گم نام و کاندیداهای مستقل، مانع ورود اصولگرایان تندوروی جبهه پایداری و اصولگرایان سنتی به مجلس شدند. در این انتخابات مردم شور حضور پررنگ داشتند و با وجود گستردگی ردصلاحیت ها، مشارکت پایین نیامد و همین مشارکت بالا توانست با یک نه بزرگ به کاندیداهای تندرو، پیام معناداری را به جریان خالص ساز برساند.
شورای نگهبان، مینو خالقی کاندیدای پیروز اصفهان را بعد از انتخابات رد صلاحیت کرد که در نوع خود به عنوان ردصلاحیت بعد از تایید و پیروزی، مورد عجیبی بود. علی مطهری نماینده مجلس وقت این کار را غیرقانونی خواند و از رحمانی فضلی وزیر کشور دولت روحانی خواهان پیگیری این مساله شد اما در نهایت موضوع مسکوت ماند.
انتخابات مجلس یازدهم
انصراف علی لاریجانی رئیس مجلس دهم از شرکت در انتخابات مجلس، ردصلاحیت تمام کاندیدای اصلاح طلبان و حتی رد صلاحیت اصولگرایان میانه رویی مثل علی مطهری توسط شورای نگهبان سبب پیروزی قاطع اصولگرایان طیف قالیباف و طیف پایداری شد.
این سابقه پیشین از روز پسین باشد
اما خالص سازی را نباید فقط به انتخابات مجلس پس از انقلاب منحصر دانست و گرفتار تصویری کاذب از آن نوع که شبکه «من وتو» ارائه می دهد، شد. حکایت مجلس مشروطه و عدالتخانه در ایران از همان ابتدا برای نظام سلطانی قاجار و جامعه ی استبداد زده ی ایران آن قدر غریب می نمود که هنوز از پس قبول بی زحمت آن در ابتدا و صدور فرمان مشروطیت، نیت خیر پشت حکم ملوکانه ی مظفرالدین شاه را باور نداشته و نداریم و او را شاه ضعیف و بیمار می خوانیم و گویی همان روش محمدعلی شاهی را برای به توپ بستن مجلس به عنوان یک خالص سازی سخت و خشن، بیشتر باور می داریم. اینطور است که سابقه ی خالص سازی های کمی نرم تر را در حقیقت باید در همه ی مجلس های انقلاب مشروطه به بعد و در عصر دو پهلوی اول و دوم ردیابی کرد. چنانکه معروف است در زمان رضاشاه با آنکه مجلس شورای ملی و نمایندگانش تا حد زیادی از قدر و منزلت واقعی خود دور و از دل انتخابات فرمایشی و دستوری تشکیل می شد، با این وجود هم حتی رضاشاه اجازه نمی داد رئیس مجلس از دل یک انتخابات واقعی در درون خود مجلس انتخاب گردد و همیشه فرد مورد نظر جناب همایونی با این توجیه که هیات رییسه سنی است، می بایست ریاست مجلس را برعهده بگیرد. حکایت است که یک دوره از مجلس فرد مورد نظر که دیگر خسته شده بود، کبر سن را برای رضاشاه بهانه کرد تا از قبول مسئولیت ریاست بر مجلس بی قدر و قدرت و فرمایشی عصر رضاشاه شانه خالی کند اما پاسخ جالبی از طرف شاه دریافت کرد. رضاشاه به او اظهار داشت: حاج عمو فردا برو اداره سجل و صغر سن بگیر!
بیشتر بخوانید:
چگونه «دستگاه خالص سازی» پس از انقلاب، به مصاف رقبای انتخاباتی رفت؟ / تجربه شکست دوم احمدی نژادیسم پاتک ضدخالص سازی / حمله گازانبری قالیباف و حداد به تندروهای پایداری از کانال ائتلاف با لاریجانی؟ شکل گیری مافیا در سخنان علی لاریجانی باهنر: باید از همه جریان های درون نظام برای اعتلای کشور در انتخابات استفاده کنیم/به دیکتاتوری اکثریت اعتقاد نداریم 216211
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب